Van huisvuil tot PET-tray
Faerch is erin geslaagd om gebruikte PET-voedselverpakkingen terug te brengen tot grondstof voor nieuwe PET-voedselverpakkingen. Het resultaat is ‘Evolve’: een circulair systeem van bakjes en schalen met een fors lagere CO2-footprint. “Uiteindelijk moet een gerecyclede tray net zo’n commodity worden als een gerecyclede fles.”
Op smetteloze displays in de vergaderruimte van Cirrec, het PET-recyclingbedrijf van Faerch in Duiven, staan de Evolve-tray’s keurig op een rij. Hier bij de fabriek aan een doodlopend stuk van de Roelofshoeveweg komen de geurige balen huisvuil binnen. Het gedeelte PET daaruit wordt tot korrels verwerkt. Deze gaan vervolgens naar de vestigingen van Faerch in Denemarken en het Verenigd Koninkrijk waar de tray’s worden geproduceerd. Eenmaal terug in de afvalstroom zijn de verpakkingen gemakkelijk te sorteren en kunnen ze telkens opnieuw worden gerecycled tot nieuwe (EFSA-goedgekeurde) voedselveilige tray’s. Evolve is daarmee het tastbare bewijs dat niet alleen PET-flessen weer PET-flessen kunnen worden, maar dezelfde circulaire aanpak mogelijk is voor tray’s. “Flessen worden al jaren gerecycled, dus ergens is het ook wel logisch dat we dit doen”, zegt Aron Damen, directeur Recycling bij Cirrec. “Aan de andere kant zien we dat sommige concurrenten er weer mee stoppen. Het is dus ook weer niet zo gemakkelijk als veel mensen denken. We zijn er best trots op dat het ons wél is gelukt.”
Johan Hendriks (links) en Aron Damen zijn op een missie om Evolve als de meest circulaire verpakkingsoplossing geaccepteerd te krijgen.
Het idee voor Evolve is ontstaan door de investering en latere aankoop door Faerch van de fabriek in Duiven. Aanvankelijk werden hier alleen PET-flessen gerecycled. Voor de stroom PET-tray’s was nog geen oplossing, al hadden de twee vorige eigenaren wel een eerste versie van een recyclinglijn geïnstalleerd. “Toen Faerch deze fabriek op het spoor was gekomen, heeft het gezegd: laten we gewoon eens kijken wat we met het materiaal kunnen”, vertelt Senior country director Johan Hendriks. “Het materiaal is misschien niet helder genoeg om er een transparant bakje van te maken. Maar kunnen we een concept ontwikkelen dat wél echt circulair is? Vanuit die gedachte en de duurzaamheidsvisie van het bedrijf is Evolve ontstaan.” Voor het meest gebruikte recept wordt binnen Faerch gemiddeld 72 procent gerecycled PET gebruikt. Dat percentage is vrij constant, maar dat geldt niet voor de kleur. Colour of the day is het devies: de kleur die het verwerkte afval op een bepaald moment oplevert, is ook de kleur van de korrels. “Zo laten we zien: dit is het materiaal dat wij recyclen”, zegt Hendriks. “Meestal zijn het groen- en grijstinten. In een zeldzaam geval kan de kleur daar sterk van afwijken.” En zo komen er soms verassende korrels uit het proces. “Een klant in Duitsland kreeg een keer roze bakjes. Daar hebben we destijds wel wat vragen over gekregen!”
Conservatieve schakels
Evolve ligt inmiddels in verschillende landen in het schap en is met name in het Verenigd Koninkrijk een succes. “Een aantal supermarkten in het VK heeft Evolve omarmd als een mooi en circulair concept”, zegt Hendriks. “De supermarkten leggen het concept goed uit. Als je in het schap kijkt, dan zie je de verschillende kleurscharkeringen. Door de uitleg die erbij wordt gegeven, begrijpt de consument heel goed dat het om gerecyclede bakjes gaat.” Hoewel Evolve Europees gezien winstgevend is, komt de afzet in Nederland nog niet van de grond. Dat ligt volgens Hendriks en Damen niet aan het product zelf, maar vooral aan de ‘conservatieve schakels’ in de keten. Al dan niet terecht wordt uitgegaan van een zekere grens aan wat de consument zou accepteren. “Vlees zou bijvoorbeeld beter uitkomen in een zwart bakje. Want zwart geeft het gevoel dat het om een luxe voedingsmiddel gaat”, zegt Damen. “Maar iedereen weet dat zwart de NIR-straling absorbeert, waardoor de tray’s onmogelijk te sorteren zijn. Dat is niet bepaald duurzaam. Die bakjes eindigen grotendeels in de verbranding.” Ook zou de consument in plaats van groene of grijze bakjes liever transparante willen. Die zouden mooier ogen en beter recyclebaar zijn. Over smaak valt te twisten, maar volgens Hendriks is bij deze stroom van circulariteit in elk geval geen sprake. “De transparante bakjes die er zijn, bestaan alle uit virgin- of gerecycled flessenmateriaal. En iedereen weet: andersom kun je toch écht geen flessen maken van gerecyclede tray’s. Dat betekent automatisch dat wanneer je recyclaat onttrekt aan de flessenstroom, je voor de productie van nieuwe flessen dus weer virgin materiaal nodig hebt. Wij zeggen: dat is niet de goede route. Flessen moeten flessen en bakjes moeten bakjes blijven. Pas dan ben je echt circulair.”
Voor het meest gebruikte recept van Evolve wordt gemiddeld 72 procent gerecycled PET gebruikt.
Schoolvoorbeeld van sluiten cirkel
Evolve kwam bij de Rethink Awards 2023, waarbij de jury zich specifiek boog over de Evolve ‘CPET ready meal food tray’ voor kant-en-klaar maaltijden, als winnaar uit de bus. ‘Het bedrijf zet middels een slim ontwerp gemixt PMD-afval om naar een hoogwaardige toepassing. Van food naar food, middels het eigen recyclingbedrijf, is een schoolvoorbeeld van het sluiten van de cirkel’, leest het juryrapport. “Het is geweldig om deze prijs te winnen en de erkenning te krijgen voor iets waar wij als bedrijf al jaren aan werken: het echt circulair maken van voedselverpakkingen”, zegt Hendriks. “Een monomateriaal PET heeft heel goede eigenschappen om voedsel op een veilige manier te verpakken en daarmee voedselverspilling tegen te gaan. Met het recyclen van gebruikte PET-voedselverpakkingen naar nieuwe voedselverpakkingen sluit Faerch de cirkel en voorkomen we dat er nieuw virgin plastic het systeem in wordt gepompt.” Damen had al een voorgevoel dat aan Evolve de prijs zou worden toegekend. “Sommige innovaties zijn sub-optimalisaties op een bepaald niveau. Evolve daarentegen is in de kern een volledig circulaire oplossing. Een complete stroom van alleen al in Nederland twintig- tot dertigduizend ton die tot voor kort werd verbrand en we nu volledig recyclen. Daarmee maken we een belangrijke aanzet voor een complete systeemverandering.”
Die verandering zou Damen graag met concullega’s maken. “Een aantal van onze concurrenten focust zich op de recycling van verpakkingen van monomateriaal. Andere richten zich op multilaags-verpakkingen door chemische recycling. Wat wij doen op deze industriële schaal is uniek, maar het gaat er ons niet om de concurrenten weg te drukken. We willen juist dat de recycling van tray’s een volwassen markt wordt. Dat gebeurt pas als meer partijen zich aandienen en de industrie steeds verder professionaliseert. Uiteindelijk moet een gerecyclede PET-tray net zo’n commodity worden als een gerecyclede PET-fles.”
(Bron: Kunststof Magazine/NRK)
